Historia Skarpety – jak to było i co będzie ?

Skarpety,  Skarpetki – przeznaczenie nastopy .pl 🙂

Początku tego „wynalazku” ludzkości do łatwych nie należały. Starożytni Rzymianie nie uznawali skarpet, woleli zakładać na nogi same sandały. Podkolanówki również nie cieszyły się u nich popularnością. Jednak to z tej epoki pochodzi znaczenie słowa „soccus”, które oznaczało rodzaj pantofla, lekkiego trzewika.

Starożytni Egipcjanie, jak na kulturę wysokorozwiniętą, własnoręcznie wykonywali coś, co kształtem przypominało podkolanówki, które znajdowane były w wielu grobowcach.
Dawne skarpety miały niewiele wspólnego ze znanymi nam współcześnie formami. Były swego rodzaju ubraniem dla stóp: wykonane ze skóry lub wełny, często łączono je ze spodniami.

We wczesnym Średniowieczu noszono onuce. Był to wówczas kwadratowy lub prostokątny kawałek tkaniny. Używane były do butów z wysoką cholewą. Pełniły one funkcję izolacyjną od obuwia. Dzięki nim zatem można było uniknąć otarć na stopach. Spełniały jeszcze jedną bardzo ważną funkcję. Ze względu na fakt, iż nie było wówczas innej możliwości ocieplenia obuwia, onuce chroniły stopy przed zimnem.

Między X, a XIII wiekiem onuce (czyli pierwsze skarpety) wykonywane były z filcu, w późniejszym okresie technika ich wykonywania się zmieniała. Najpierw były zatem tkane igłą, a później wykorzystywano do tego druty. Potwierdzają to wykorzystane w książce „Kobieta w Średniowieczu” ryciny. Przedstawiają one kobietę, która zajmowała się wówczas robieniem skarpet lub pończoch. Wykonuje je ona, jak się można domyślać z nici, na czterech drutach. Dzięki temu były one bardzo trwałe i ciepłe. W związku z zapotrzebowaniem na ten element ubioru, powstawało wówczas wiele cechów dziewiarskich.

(onuce, sposób zakładania)

Jako ciekawostkę należy uznać fakt, że w Kodeksie Dyplomatycznym Krakowa, który zawiera dzieje miasta w latach 1257 -1506, czytamy w statutach z 1377 roku, ze czapnicy krakowscy na sztukę mistrzowska wykonywali nie tylko różne kapelusze, ale również filcowe skarpety. Kolejne wzmianki na temat skarpet pojawiają się w angielskich tekstach źródłowych pochodzących z XV wieku. Opisują one jak sługa ma przygotować swego pana na spotkanie. Pada tam słowo „sokys” albo „sockys” (podobnie jak współcześnie używane słowo „socks”) wraz z innymi rzeczami zakładanymi na nogi. Elementy ubioru takie jak nogawice i niektóre spodnie, które wówczas noszono, miały stopy. Na nogi zakładano jednak również dodatkową tkaninę, która miała za zadanie chronić przed zimnem.
Około XVI wieku stanowiły już odrębną część garderoby. Zaczęły pojawiać się też urozmaicenia w ich wykonaniu. Oprócz wełny, podkolanówki zaczęto wykonywać również z jedwabiu. Ta moda dotyczyła jednak wąskich grup społecznych.

Zapoczątkowana w XIX wieku rewolucja przemysłowa spowodowała, że skarpety, podobnie jak wiele innych przedmiotów użyteczności codziennej stały się produktem wytwarzanym na skalę masową. Rozwój technologiczny przyczynił się do urozmaicenia jakości wykonania okrycia stóp. I tak, dzięki temu wchodząc do współczesnego sklepu musimy dokonać często nie łatwego wyboru. Bo w ofercie są: podkolanówki, skarpety, skarpetki, pończochy, uciskowe pończochy lecznicze. Skarpetki są noszone zarówno przez mężczyzn, jak i kobiety w wielu kręgach kulturowych świata. Mają one kształt rury wyprofilowanej do kształtu stopy.

Materiał, z jakiego są wykonane zależy między innymi od przeznaczenia skarpet. Skarpety sportowe, uniwersalne oraz garniturowe (przeznaczone do butów wizytowych) produkowane są głównie z bawełny (często z dodatkami poliamidu, nylonu, elastyny, lycry). Materiałem stosowanym do produkcji skarpet specjalizowanych (do butów górskich i narciarskich) bardzo często bywa również wełna. Skarpety specjalizowane, oprócz dodatków stosowanych w zwykłych skarpetach, zawierają też inne włókna techniczne (np. coolmax) mające poprawić ich właściwości termiczne, antybakteryjne, antygrzybicze i antyzapachowe. Są one również dosyć skomplikowane pod względem konstrukcji. Posiadają wzmocnienia w miejscach podatnych na przecieranie, obszary zwiększonej grubości, wstawki z materiałów ułatwiających odprowadzanie potu i nadmiaru ciepła (coolmax) w miejscach najbardziej narażonych na to zjawisko (grzbiet stopy), płaskie szwy (zapobiegające obtarciom), oraz ściągacze utrzymujące skarpetę w odpowiedni sposób na stopie.

Nie tylko tendencje w modzie są jedynym wyznacznikiem wyboru skarpet. Pamiętać o tym powinien każdy, nawet ten, kto uważa, że nie ma żadnych problemów ze stopami. Skarpety przede wszystkim mają chronić stopy przed otarciami powodowanymi przez buty, szczególnie, gdy te nie należą do najwygodniejszych lub są nowe i mogą obcierać.

Skarpetki są warstwą ubioru chroniącą stopy przed zimnem (zarówno izolując stopy od chłodu z zewnątrz jak i odprowadzając pot na zewnątrz), otarciami oraz izolującą je od obuwia. Skarpety projektowane są w czterech podstawowych długościach: bardzo długie (tzw. zakolanówki), długie (tzw. podkolanówki), standardowe (ok. 8 cm ponad kostkę) i krótkie (tzw. stopki, dochodzące do połowy kostek).